เมื่อวานนี้ (เสาร์ที่ 5 สิงหาคม 2566) เวลา 16.00 น. มีพิธีเปิดงาน “ชีวิตกับลายเส้น… ฐาปนันดรศิลปิน ชวน หลีกภัย” ที่หอศิลป์วังหน้า ถนนราชินี เขตพระนคร

โดยนายนุรักษ์ มาประณีต องคมนตรี ซึ่งเป็นงานแสดงภาพวาดและผลงานด้านศิลปะของอดีตนายกรัฐมนตรี ชวน หลีกภัย จัดโดย สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ กระทรวงวัฒนธรรม ซึ่งจะเปิดให้ชมไปจนถึงวันที่ 30 กันยายนนี้

หัวหน้าทีมซอกแซกเขียนต้นฉบับก่อนพิธีเปิดงานจะเริ่มขึ้น แต่จากรายงานข่าวที่มีการเผยแพร่ผ่านสื่อต่างๆ มาหลายวันทำให้ทราบว่างานนี้ซึ่งจะรวบรวมผลงานด้านศิลปะ โดยเฉพาะภาพลายเส้นและภาพเขียนอื่นๆ ของอดีตนายกรัฐมนตรี 2 สมัย และประธานสภาผู้แทนราษฎร 2 สมัย ชวน หลีกภัย มาให้คนรักงานศิลปะได้ดูชมถึงกว่า 200 ชิ้นทีเดียว

ส่งผลให้หัวหน้าทีมซอกแซกตัดสินใจจดบันทึกไว้ในปฏิทินส่วนตัวว่าจะต้องหาโอกาสไปซอกแซกงานนี้ในวันใดวันหนึ่งที่มีเวลาว่างในเดือนนี้และเดือนหน้าที่ยังมีงานแสดงอยู่

ขณะเดียวกันก็จะช่วยเขียนข่าวนี้ให้ล่วงหน้าอีกแรงหนึ่ง เพื่อช่วยประชาสัมพันธ์ให้แก่งานที่น่าสนใจอย่างยิ่งและสะท้อนอีกแง่มุมหนึ่งของอดีตผู้นำประเทศที่ได้ชื่อว่า “มือสะอาด” มากที่สุดคนหนึ่งเท่าที่ประเทศไทยของเราจะเคยมีนายกรัฐมนตรีเป็นต้นมา

ก่อนอื่นมาเริ่มกันที่สถานที่จัดแสดงกันเสียก่อนว่า “หอศิลป์วังหน้า” นั้นคืออะไร? และตั้งอยู่ ณ ที่ใด?

คำตอบก็คือ “หอศิลป์วังหน้า” ตั้งอยู่ในบริเวณวังหน้า ใกล้ๆ สนามหลวงหรือบริเวณ ถนนราชินี เชิงสะพานพระปิ่นเกล้า ก่อนเลี้ยวเข้าถนนพระอาทิตย์ถัดไปจาก โรงละครแห่งชาติ ที่เรารู้จักกันดีอยู่แล้วนั่นเอง

ภายใน “วังหน้า” ได้กลายมาเป็นสถาบันการศึกษาที่สอนวิชาศิลปะคู่บ้านคู่เมืองถึง 2 สถาบัน เมื่อประมาณ 70 กว่าปีก่อนโน้น ได้แก่ โรงเรียนนาฏศิลป์ และ โรงเรียนศิลปศึกษา

ต่อมาโรงเรียนนาฏศิลป์ก็เลื่อนฐานะขึ้นเป็นวิทยาลัยนาฏศิลป์ ซึ่งในปัจจุบันก็คือ สถาบันบัณฑิต พัฒนศิลป์ สอนและผลิตบัณฑิตด้านนาฏศิลป์ ดุริยางคศิลป์ คีตศิลป์ และทัศนศิลป์ ฯลฯ ตั้งแต่ระดับปริญญาตรีไปจนถึงปริญญาเอกนั่นเอง

ส่วนโรงเรียนศิลปศึกษา ซึ่งเคยเป็นโรงเรียนเตรียมสำหรับมหาวิทยาลัยศิลปากรนั้นได้เลื่อนฐานะมาเป็นวิทยาลัยช่างศิลปและปัจจุบันอยู่ในสังกัดของสถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์เช่นกันและขยายไป ตั้งที่สุพรรณบุรีกับนครศรีธรรมราชอีก 2 จังหวัด

ฉะนั้น ถ้าจะถามว่าหอศิลป์วังหน้าที่จะใช้ แสดงผลงานด้านศิลปะของอดีตนายกฯ ชวนอยู่ที่ไหน? ก็ได้คำตอบว่าอยู่ ณ อาคารที่เคยเป็นห้อง ประชุมเก่าของทั้ง 2 วิทยาลัยนี้เดินเข้าไปในวังหน้าจะเห็นได้ถนัดชัดเจน

เอาละเมื่อรู้แล้วว่าสถานที่แสดงผลงานอยู่ ณ ที่ใด? ก็ลองมาหาความรู้ในแง่มุมที่มิใช่นักกฎหมายและนักการเมือง…โดยเฉพาะการเป็นศิลปินที่วาดได้ทั้งภาพลายเส้นและวิจิตรศิลป์ของท่าน “ชวน หลีกภัย” เจ้าของผลงานที่จะนำออกแสดงกันบ้าง

หลังจบการศึกษามัธยมปีที่ 6 จากจังหวัดตรังแล้ว อดีตนายกฯ ชวนก็ตัดสินใจเดินทางเข้าเรียนต่อใน กทม. โดยสอบได้ที่ โรงเรียนศิลปศึกษา ของมหาวิทยาลัยศิลปากรดังกล่าว แสดงให้เห็นชัดเจนว่าชอบการวาดเขียนและวิชาศิลปะเป็นทุนเดิมอยู่แล้ว

ต่อมาเมื่อจบจากโรงเรียนศิลปศึกษา ซึ่งเทียบเท่าจบ ม.8 หรือเตรียมอุดมศึกษา จึงเข้าสมัครเรียนต่อที่คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรม ศาสตร์ จบการศึกษาเมื่อปี 2505 และสอบได้เนติบัณฑิตของเนติบัณฑิตสภาในปี 2507

จากนั้นก็เริ่มอาชีพทนายความและลงสมัครเลือกตั้งได้เป็นผู้แทนราษฎรของจังหวัดตรังสมัยแรกเมื่อ พ.ศ.2512 และได้รับเลือกอีกหลายสมัย

ส่วนตำแหน่งสำคัญทางการเมืองนั้นท่านขึ้นเป็นรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงยุติธรรมครั้งแรก เมื่อ พ.ศ.2518 จากนั้นก็เป็นรัฐมนตรีอีกหลายกระทรวงจนกระทั่ง พ.ศ.2535 จึงได้เป็นนายกรัฐมนตรีครั้งที่ 1 และ พ.ศ.2540 ได้กลับมาเป็นอีกในในสมัยที่ 2

แม้จะทุ่มเทตัวเองให้กับงานการเมืองที่รับผิดชอบอย่างเต็มที่ แต่อดีตนายกฯชวนก็ไม่ทอดทิ้งวิชาศิลปะที่ท่านรัก…ยังคงเขียนภาพลายเส้นเป็นงานอดิเรกอยู่ตลอดเวลา

สเกตช์ภาพบุคคลสำคัญทั้งชาวไทยและ ต่างประเทศตลอดจนบุคคลทั่วไป รวมทั้งสถานที่สำคัญๆ ที่ท่านเดินทางไปเยี่ยมเยือนเอาไว้หลายปึกใหญ่

ผลงานสำคัญที่สุดในชีวิตที่ท่านชวนเล่าไว้เมื่อเร็วๆ นี้ก็คือการเข้าร่วมในการเขียนภาพจิตรกรรมที่ใช้ในงานพระราชพิธีถวายพระเพลิงพระบรมศพในหลวงรัชกาลที่ 9 โดยไปทำงานร่วมกับช่างสิบหมู่และโรงหล่อประติมากรรมด้วยความตั้งอกตั้งใจ แม้บางครั้งจะไปทำในลักษณะผู้ช่วยเหลือหรือลูกมือของศิลปินอื่นๆ ท่านก็มิได้รังเกียจเดียดฉันท์ เพราะตั้งใจทำงาน ศิลปะถวายในหลวงรัชกาลที่ 9 อย่างสุดความสามารถ

ท่านเล่าว่าได้รับมอบหมายให้เขียนภาพจิตรกรรมฉากบังเพลิงด้วย เป็นภาพเทวดา นางฟ้า และดอกไม้ ต้นไม้ที่ในหลวง ร.9 ทรงปลูกไว้

สำหรับทีมงานซอกแซกเองแอบทราบมาอีกอย่างว่านอกจากเขียนภาพลายเส้นเก่งแล้ว อดีตนายกฯ ชวน หลีกภัย ยังร้องเพลงได้ไพเราะไม่เบาทีเดียว

เคยร้องเพลงโปรดของท่าน “สาวผักไห่” ให้พวกเราชาวไทยรัฐฟังในงานเลี้ยงเมื่อเราเดินทางไปร่วมเปิด โรงเรียนไทยรัฐวิทยา 102 ที่จังหวัดตรัง เมื่อ 2-3 ปีที่แล้ว

“สาวผักไห่” เวอร์ชันที่คัฟเวอร์โดย “หนุ่มเมืองตรัง” ที่ชื่อ ชวน หลีกภัย ไพเราะไม่เบาทีเดียว เสียดายพวกเราไม่ใช่มือ ติ๊กต่อก หรือ ยูทูบเบอร์ เลยไม่ได้อัดลงมือถือมาออก ติ๊กต่อก หรือยูทูบ ในภายหลัง

ไม่งั้นอาจเป็น “สาวผักไห่” อีกเวอร์ชันหนึ่งที่มีคนดู คนฟัง นับล้านวิวได้เหมือนกัน

สรุปเอาเป็นว่าถ้าวันไหนว่าง ระหว่าง 5 ส.ค.ถึง 30 ก.ย.นี้ อย่าลืมแวะไปดูชมฝีมือ “ฐาปนันดรศิลปิน” ชวน หลีกภัย ที่หอศิลป์วังหน้า กันด้วยนะครับ.

“ซูม”