วันนี้ (พุธที่ 13 กรกฎาคม พ.ศ.2565) ตรงกับวันขึ้น 15 คํ่า เดือน 8 เป็น “วันอาสาฬหบูชา” หรือ “วันพระใหญ่” ที่มีความสำคัญอย่างยิ่งวันหนึ่งของพระพุทธศาสนา…รองจากวันวิสาขบูชา และมาฆบูชาเพียงเท่านั้น

เนื่องเพราะในวันเดียวกันนี้ ย้อนกลับไปเมื่อก่อนเริ่มต้นพุทธศักราช 45 ปี ณ ป่าอิสิปตนมฤคทายวัน เมืองพาราณสี แคว้นกาสี แห่งชมพูทวีป องค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้า ซึ่งทรงตรัสรู้บรรลุแก่นแท้แห่งหลักธรรมแล้วตั้งแต่วันเพ็ญเดือน 6 เป็นต้นมา และได้ทรงทบทวนแล้วอย่างถ้วนถี่สมควรแก่เวลาที่จะประกาศเผยแผ่แก่มวลมนุษย์โลก

ก็ทรงนึกถึง ปัญจวัคคีย์ ที่เคยบำเพ็ญรทุกกิริยามาด้วยกัน และทรงทราบว่ายังบำเพ็ญอย่างต่อเนื่อง ณ ป่าแห่งนี้ จึงเสด็จไปแสดง “พระปฐมเทศนา” ที่เรียกว่า ธัมมจักกัปวัตนสูตร แก่ฤาษีทั้ง 5 นั้น

ครั้นเมื่อเทศนาจบแล้ว โกณฑัญญะ 1 ในปัญจวัคคีย์ ก็บังเกิดความเลื่อมใส ดวงตาเห็นธรรม บรรลุโสดาบันเป็นพระอริยบุคคล จึงขออุปสมบท ซึ่งพระพุทธองค์ก็ทรงดำเนินการให้และเป็นผลให้ไม่เพียงแต่พระ โกณฑัญญะ จะกลายเป็นพระภิกษุรูปแรกแห่งพุทธศาสนาเท่านั้น

ยังก่อให้เกิดองค์ประกอบอันเป็นแกนหลักของพระพุทธศาสนา ที่เรียกว่า “พระรัตนตรัย” หรือแก้ว 3 ประการ ซึ่งประกอบด้วย พระพุทธ พระธรรม และพระสงฆ์ ขึ้นอย่างครบถ้วนเป็นครั้งแรกอีกด้วย

จึงเท่ากับวันนี้เป็นวันแรกที่พระพุทธองค์ทรงประกาศ ศาสนาพุทธ ด้วย ธัมมจักกัปปวัตนสูตร อันเป็นกรอบแห่งพระธรรม และเป็นวันแรกที่มีพระอริยสงฆ์เกิดขึ้นในโลก ดังนั้น เมื่อรวมเข้าด้วยกันทั้งหมดจึงกลายเป็นวันแรกแห่งการกำเนิดพระรัตนตรัย

เป็นจุดเริ่มต้นของการก่อตั้ง กองทัพธรรม โดยมีพุทธองค์ที่ทรงเปรียบเสมือนแม่ทัพใหญ่ และปัญจวัคคีย์ ซึ่งต่อมาก็บรรลุโสดาบันเป็นพระอรหันต์ทั้งสิ้น เป็นรองแม่ทัพ…ออกเดินทัพเผยแผ่หลักธรรมแห่งพระพุทธศาสนา จนได้รับความเคารพนับถือและเลื่อมใส จาก 1 เป็นร้อย จากร้อยเป็นพัน จากพันเป็นหมื่น ฯลฯ ยั่งยืนมาจนถึงปัจจุบัน

เหตุที่ผมกล่าวในเบื้องต้นว่า “วันอาสาฬหบูชา” เป็นวันพระใหญ่ที่อาจจะมีความสำคัญรองจาก วันวิสาขบูชา หรือ วันมาฆบูชา อยู่บ้างนั้น ก็เนื่องมาจากว่าพุทธศาสนิกชนในโลกนี้จะยกให้ “วันวิสาขบูชา” ซึ่งเป็น วันประสูติ ตรัสรู้ และ ปรินิพพาน ณ วันเพ็ญเดือน 6 เป็นวันสำคัญสูงสุด

มีการประกาศให้เป็นวันหยุดแห่งชาติ มีพิธีการ มีการทำบุญตักบาตรอย่างพร้อมเพียงของชาวพุทธทั่วโลก รวมทั้งมีการเสนอให้องค์การสหประชาชาติกำหนด “วันวิสาขบูชาโลก” ขึ้นด้วย

ส่วนวันสำคัญอีกวันหนึ่งคือ “วันมาฆบูชา” แม้ชาวพุทธในประเทศอื่นๆจะให้ความสำคัญยิ่งและมีการกล่าวถึงเหตุการณ์สำคัญของวันมาฆบูชาว่า เป็นจาตุรงคสันนิบาต

แต่ก็มิได้มีการประกาศให้เป็นวันหยุดแต่อย่างใด

ของประเทศไทยเราก็มีประวัติว่าเพิ่งจะมาริเริ่มให้ถือว่าวัน “มาฆบูชา” เป็นวันสำคัญระดับชาติขึ้นในรัชสมัยของ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 4) โดยจัดเป็นพิธีภายในพระบรม มหาราชวังขึ้นก่อน และค่อยๆเผยแพร่ออกสู่ประชาชนทั้งประเทศ

ในส่วนของ “วันอาสาฬหบูชา” ก็เช่นกัน ประเทศที่นับถือพุทธศาสนาเป็นหลักอื่นๆ เพียงกล่าวถึงและให้ความสำคัญเท่านั้น แต่ก็มิได้มีการประกาศเป็นวันหยุดอย่างเป็นทางการ

ของไทยเราเองก็เพิ่งมาประกาศยกย่องให้เป็นวันหยุดแห่งชาติครั้งแรกในวันเพ็ญเดือน 8 ของปีพุทธศักราช 2501 โดยข้อเสนอของคณะสังฆมนตรี ใน พ.ศ.ดังกล่าว ที่เล็งเห็นถึงความสำคัญของเหตุการณ์ต่างๆที่เกิดขึ้นในวันนี้

แต่วลีที่ว่า “เพิ่งเริ่ม” นั้นก็ผ่านไปถึง 64 ปีแล้ว มีความยาวนานพอสมควร และเชื่อว่าจะยาวนานต่อไปโดยไม่มีวันสิ้นสุด

อย่าลืมทำบุญตักบาตรกันด้วยนะครับวันนี้…เวียนเทียนก็คงมีหลายวัด แต่ใครจะที่ไปเวียนโปรดสวมหน้ากาก และเว้นระยะห่างไว้บ้าง เพราะโควิดยังฮึ่มๆ แฮ่ๆ ทำท่าจะกลับมาใหม่ซะอีกแล้ว

หากไม่มีเวลาและไม่มีโอกาสออกไปไหน ก็ขอให้สวดมนต์ตั้งนะโม 3 จบ ไหว้พระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ ตั้งใจกระทำแต่ความดีและละเว้นความชั่วทั้งปวง ตามคำสอนของพระศาสดาอย่างพร้อมเพรียงกัน

สุขกายสุขใจและสุขธรรมะในวันอาสาฬหบูชา แด่ท่านผู้อ่านทุกๆ ท่านนะครับ.

“ซูม”