วันนี้ (12 สิงหาคม 2568) เป็น “วันแม่แห่งชาติ” วันซึ่งมีความหมายและความสำคัญอย่างยิ่งยวดของพวกเราชาวไทย เพราะเป็นทั้งวันเฉลิมพระชนมพรรษาสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง และวันรำลึกถึง “พระคุณแม่” ผู้ให้กำเนิดและให้ชีวิตแก่พวกเราชาวไทยทุกๆ คน
แต่เดิมนั้นรัฐบาลไทยตั้งแต่สมัยจอมพล ป.พิบูลสงคราม ได้กำหนดให้วันที่ 15 เมษายน เป็น “วันแม่แห่งชาติ” จัดให้มีการประกวดคำขวัญวันแม่, ประกวดแม่แห่งชาติ ฯลฯ เริ่มโดยกระทรวงวัฒนธรรม ตั้งแต่ปี 2493 เป็นต้นไม้
จะได้ระยะหนึ่งมีการยุบกระทรวงวัฒนธรรม จึงยกงานวันแม่แห่งชาติไปโดยปริยายจนถึงปี 2519 สภาสังคมสงเคราะห์แห่งประเทศไทยในพระบรมราชูปถัมภ์ จึงได้ริเริ่มขึ้นใหม่ โดยยึดถือ วันเฉลิมพระชนมพรรษา สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ 12 สิงหาคม เป็นวันแม่แห่งชาติไปด้วยในวันเดียวกัน
พร้อมกับกำหนดให้ “ดอกมะลิ” อันเป็นดอกไม้ที่ขาวบริสุทธิ์เป็นสัญลักษณ์ของวันแม่มาตั้งแต่ พ.ศ. ดังกล่าว ซึ่งนับมาถึงบัดนี้เป็นเวลาถึง 49 ปีจะครบ 50 ปีในปีหน้า
ผสมนิกรชาวไทยจึงถือเป็นประเพณีนิยมที่จะแสดงความสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณของ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ที่คนไทยเคารพเทิดทูนประดุจ “แม่แห่งแผ่นดิน” ควบคู่ไปกับการแสดงความเคารพกราบรำลึกถึง “พระคุณแม่” ผู้ให้กำเนิดแก่เราและเลี้ยงดูเราจนเติบใหญ่ในทุกวันนี้
เมื่อครั้งสมเด็จพระพันปีหลวงยังทรงดำรงตำแหน่งพระบรมราชินีนาถ คู่พระทัย พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ในหลวงรัชกาลที่ 9 นั้น ได้ทรงประกอบพระราชกรณียกิจเพื่อประเทศชาติและปวงชนชาวไทยอย่างอุทิศพระวรกายมาโดยตลอด
ทรงมีพระราชดำริในโครงการสำคัญๆ ต่างๆ อีกหลายโครงการเป็นการส่วนพระองค์ อาทิ โครงการส่งเสริมอาชีพ โครงการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม โครงการพัฒนาแหล่งน้ำ และปลูกป่า ฯลฯ
โดยเฉพาะ โครงการส่งเสริมอาชีพ แก่ราษฎรยากจน ต่อมาได้พัฒนาเป็นโครงการส่งเสริมศิลปาชีพและโครงการอนุรักษ์ฟื้นฟูส่งเสริมศิลปวัฒนธรรมไทย เช่น โขน เสื้อผ้าแพรรรณ ตลอดจนหัตถกรรมต่างๆ ซึ่งจะมีการนำมาแสดงนิทรรศการ และออกร้านจำหน่ายในหลายๆ งานที่จัดขึ้นเพื่อเฉลิมพระเกียรติในช่วงนั้น
พระมหากรุณาธิคุณของพระองค์ท่านอันเป็นที่ประจักษ์เหล่านี้ จะคงอยู่ในความทรงจำของปวงชนชาวไทยตลอดไป และจะมีการจัดกิจกรรมเพื่อถวายความจงรักภักดีอย่างพร้อมเพรียงกันในวันนี้
เริ่มจากเวลา 07.30 น. ณ ท้องสนามหลวง จะมีพี่ทำบุญตักบาตรแด่พระสงฆ์และสามเณร 194 รูป เพื่อถวายเป็นพระราชกุศลแด่พระองค์ท่าน
จากนั้นในช่วงเย็นนับตั้งแต่ 7.30 น. เป็นต้นไป จะมีพิธีถวายเครื่องราชสักการะและวางพานพุ่ม ณ ท้องสนามหลวง รวมทั้งจะมีพิธีจุดเทียนถวายพระพรชัยมงคลเวลา 19.19 น. อันเป็นมงคลฤกษ์
สำหรับต่างจังหวัดก็จะมีขึ้น ณ หน้าศาลากลางจังหวัด ทั้งในภาคเช้าและภาคเย็นในเวลาเดียวกับ กทม. … ขอเชิญพี่น้องประชาชนทั่วประเทศร่วมถวายพระพรชัยมงคลอย่างพร้อมเพียงกันนะครับ
ในส่วนของการระลึกถึง “พระคุณแม่” ผู้ให้กำเนิดแก่เรานั้น ก็เป็นประเพณีที่พี่น้องประชาชนปฏิบัติอยู่แล้วด้วยการนำพวงมาลัยดอกมะลิไปกราบแม่… หรือที่อยู่ห่างไกลก็ใช้วิธีโทรศัพท์แบบ “วีดีโอคอล” แสดงความรัก ความเคารพ และความห่วงใย
หลายๆ ท่านที่ “คุณแม่” ไม่อยู่แล้วก็จะทำบุญตักบาตรอุทิศส่วนกุศลไปให้ พร้อมยกมือไหว้รำลึกถึงพระคุณที่ให้กำเนิดและเลี้ยงดูเรามาจนเติบใหญ่
ปฏิบัติเคียงคู่กันไปทั้งการถวายความจงรักภักดีแด่ “แม่แผ่นดิน” และกราบหรือกอด “แม่” ของเราทุกคนในวันนี้นะครับ.
“ซูม”
