ต้นฉบับวันนี้ผมเขียนไว้ตั้งแต่วันอาทิตย์ที่ผ่านมา หลังจากนั่งดูโทรทัศน์ถ่ายทอดสดการประชุมสภาผู้แทนราษฎรนัดแรกในวันเสาร์จบลง ได้เห็นลีลาของคุณชัย ชิดชอบ หรือ “ปู่ชัย” วัย 91 ปี กับทราบผลแล้วว่าสำหรับประธานสภาผู้แทนราษฎรคนใหม่ได้แก่คุณชวน หลีกภัย วัย 81 ปี

ผมก็นึกขึ้นมาได้ว่าสังคมไทยกำลังเป็นสังคมของผู้สูงอายุ และผู้คนกำลังห่วงกันมากว่า การมีผู้สูงอายุเยอะๆ จะทำให้การพัฒนาประเทศล่าช้าลง

จึงเขียนเรื่องนี้ขึ้น แต่พอเขียนเสร็จก็มีข่าวว่าป๋าเปรมถึงแก่อสัญกรรม จึงต้องเขียนถึงป๋าเปรมแทน และเขียนติดต่อกันมาถึง 3 วัน วันนี้ขออนุญาตนำเรื่องนี้มาลงใหม่ คิดว่ายังคงทันเหตุทันกาลอยู่นะครับ

ตำราประชากรศาสตร์เบื้องต้นให้คำจำกัดความและแบ่งขั้นตอนของสังคมผู้สูงอายุไว้ 4 ขั้นตอนดังต่อไปนี้ครับ

ขั้นแรก เลย เขาใช้คำว่า “กำลังเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุ” เรียกในภาษาอังกฤษว่า Aging Society หมายถึงว่าประเทศใดก็ตามที่มีประชากรอายุ 60 ปีขึ้นไปเพิ่มสูงขึ้นเรื่อยๆ หรือเพิ่มอย่างต่อเนื่อง ให้ถือว่าสังคมนั้นกำลังก้าวเข้าสู่การเป็นสังคมผู้สูงอายุ

ขั้นที่สอง เขาใช้คำว่า “สังคมผู้สูงอายุ” หรือ Aged Society ได้แก่ประเทศที่มีประชากรอายุ 60 ปีขึ้นไปเกินกว่าร้อยละ 10 ของประชากรทั้งหมดในประเทศนั้นๆ

ขั้นที่สาม คือ “สังคมสูงอายุอย่างสมบูรณ์” ในภาษาอังกฤษใช้คำว่า Completely Aged Society หมายถึงประเทศที่มีประชากรอายุ 60 ปีขึ้นไปเกินกว่าร้อยละ 20 ของประชากรทั้งประเทศ

ส่วน ขั้นที่ 4 ซึ่งเป็นขั้นสูงสุด เขาเรียกว่า “สังคมสูงอายุระดับสุดยอด” หรือ Super Aged Society ซึ่งหมายถึงประเทศที่มีประชากรอายุ 60 ปีขึ้นไปเกินกว่าร้อยละ 28 ของประชากรทั้งหมด

สำหรับประเทศไทยของเราผ่านขั้นที่ 1 มาหลายปีแล้ว ล่าสุดอยู่ในช่วงปลายๆ ของขั้นที่ 2 คือมีคนอายุ 60 ปีขึ้นไปราวๆร้อยละ 17 และในแผนพัฒนาฉบับที่ 12 เขียนไว้ว่า ในปี 2564 หรืออีก 2 ปีข้างหน้า เราจะก้าวเข้าสู่ขั้นที่ 3 คือการเป็น สังคมผู้สูงอายุอย่างสมบูรณ์

โดยจะมีประชากรอายุ 60 ปีขึ้นไปทะลุ 20 เปอร์เซ็นต์ของประชากรทั้งประเทศอย่างแน่นอน

ในทางทฤษฎีนั้น นักวิชาการเขาเป็นห่วงกันมากว่า ประเทศที่มีประชากรสูงอายุจำนวนมากจะพัฒนาได้ช้าลงอย่างที่เกริ่นไว้ตอนต้น

แต่พอผมมาเห็นภาพการอภิปรายในสภาผู้แทนราษฎรนัดเปิดสภา โดยมี ปู่ชัย ชิดชอบ เป็นประธานชั่วคราว แล้วก็เบาใจหายห่วงไปเยอะ

เห็นลีลาการคุมเกมในสภาของปู่ชัย ซึ่งมีอายุถึง 91 ปีแล้ว ก็ต้องยกนิ้วให้ว่าสุดยอดจริงๆ ทันเกม ทันการ สมองและความทรงจำยังเป็นเลิศ จำชื่อ ส.ส.ได้แม่นยำ จำระเบียบข้อบังคับได้อย่างขึ้นใจ

นอกจากนี้ก็ยังมีลูกเล่นแพรวพราวผ่อนหนักเป็นเบา ทำให้เหตุการณ์เครียดๆ กลายเป็นเรื่องสนุกสนานขึ้นมาได้

สรุปก็คือ 91 ยังแจ๋วอยู่ครับ สำหรับปู่ชัย

ในส่วนของ คุณชวน หลีกภัย ว่าที่ประธานสภาผู้แทนราษฎรที่สมาชิกลงมติเลือกนั้น ท่านก็อายุไม่เบา 81 ปีเศษๆเข้าไปแล้ว

ลีลาของคุณชวนคงไม่พลิ้วไม่เรียกเสียงเฮเสียงฮาเหมือนปู่ชัย เพราะท่านเป็นคนซีเรียสเอาจริงเอาจัง แต่ก็เชื่อว่าจะเป็นคนแม่นกฎกติกา และมีบารมีมากพอที่จะคุมสภาให้เดินหน้าไปได้เป็นอย่างดี

ในแง่สมองในแง่ความทรงจำรับรองว่ายังเป๊ะ เพราะผมมีโอกาสคุยกับท่านเมื่อไม่นานมานี้ ตอนไปเปิดโรงเรียนไทยรัฐวิทยา 102 ที่จังหวัดตรัง รู้สึกว่าท่านเหมือนมีอายุแค่ 60 กว่าๆ เท่านั้น

ยังร้องเพลง “สาวผักไห่” ในระหว่างงานเลี้ยงของมูลนิธิไทยรัฐได้อย่างไพเราะ ไม่มีเสียงสั่นเครือแหบแห้ง หรือขาดหายไปเป็นช่วงๆ แบบผู้สูงอายุทั้งหลายแต่อย่างใด ทำให้ผมมั่นใจว่าท่านจะทำหน้าที่ประธานสภาผู้แทนราษฎรในวัย 81 ปี ได้อย่างแน่นอน

ขอบคุณปู่ชัยและคุณชวนอีกครั้งครับที่มาช่วยจุดไฟแห่งความหวังให้แก่ผม จนลืมปัญหาการเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุในทุกๆ ระดับไปโดยสิ้นเชิง…

ถ้าผู้สูงอายุบ้านเรายังเก่ง ความจำเลิศและลีลาแพรวพราวได้อย่างปู่ชัย หรือยังเฉียบคมแบบคุณชวน แม้จะเข้าสู่ยุค Super Aged Society หรือ “สังคมผู้สูงอายุระดับสุดยอด” ก็บ่ยั่นละครับ.

“ซูม”